Zbieranie i wykorzystywanie wody deszczowej to praktyka, która zyskuje na znaczeniu, szczególnie w Polsce, gdzie zasoby wodne są ograniczone, a zmiany klimatyczne nasilają problemy z suszą. Niniejszy artykuł dostarcza szczegółowych informacji na temat korzyści, przepisów, publikacji naukowych, programów dotacyjnych oraz praktycznych wskazówek dotyczących doboru zbiorników, szczególnie dla osób rozpoczynających przygodę z tym rozwiązaniem.
Korzyści z gromadzenia wody deszczowej
Zbieranie wody deszczowej oferuje szereg korzyści, zarówno ekonomicznych, jak i ekologicznych, co potwierdzają badania naukowe. Kluczowe zalety to:
- Oszczędność kosztów: Używanie deszczówki do podlewania ogrodu, mycia samochodu czy spłukiwania toalety pozwala obniżyć rachunki za wodę. Badania wskazują, że systemy zbierania wody deszczowej są opłacalne, szczególnie w kontekście rosnących cen wody.
- Ochrona zasobów wodnych: Redukcja zapotrzebowania na wodę z publicznych systemów jest kluczowa w Polsce, gdzie na mieszkańca przypada około 1600 m³ wody rocznie, czyli nawet trzykrotnie mniej niż w innych krajach UE.
- Korzyści ekologiczne: Zbieranie deszczówki zmniejsza spływ wód opadowych, co ogranicza erozję gleby, zanieczyszczenie wód powierzchniowych i ryzyko powodzi. Jest to szczególnie ważne w kontekście urbanizacji, która ogranicza naturalną retencję.
- Niezależność i samowystarczalność: Systemy zbierania wody deszczowej zapewniają zapas wody podczas suszy, co jest istotne w obliczu coraz częstszych ograniczeń w dostawach wody.
- Lepsze warunki dla roślin: Deszczówka, wolna od chloru obecnego w wodzie kranowej, jest lepsza dla ogrodów i trawników, co poprawia ich wzrost i zdrowie
Przepisy w Polsce
Przepisy prawne w Polsce
W Polsce obowiązują przepisy, które wspierają zbieranie wody deszczowej, szczególnie w kontekście ustawy wodnej z 2017 roku, która weszła w życie 1 stycznia 2018 roku. Kluczowym elementem jest zakaz odprowadzania wody deszczowej i roztopowej do kanalizacji sanitarnej, co zmusza do zarządzania tymi wodami w inny sposób, na przykład poprzez ich gromadzenie i wykorzystanie na miejscu. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, utworzone na mocy tej ustawy, jest głównym organem odpowiedzialnym za zarządzanie zasobami wodnymi i egzekwowanie przepisów.
Dodatkowo, w 2019 roku wprowadzono rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, które wspiera podejście zrównoważonego zarządzania wodami, promując retencję lokalną. Deszczówkę można wykorzystywać do celów, takich jak podlewanie, mycie czy spłukiwanie toalety, ale do picia wymaga dodatkowego filtrowania, co nie jest standardem w domowych systemach.
Jak dobrać odpowiedni zbiornik?
Rozmiar zbiornika jest kluczowy dla efektywności systemu. Zależy od powierzchni dachu, średnich opadów i zapotrzebowania na wodę. Ogólna formuła to:
- Pojemność zbiornika (w litrach) = Powierzchnia dachu (m²) × Roczne opady (mm) × 0.001 × Efektywność zbierania (zwykle 0.8).
Dla typowego domu w Polsce:
- Przy dachu 100 m² i opadach 600 mm rocznie, roczna kolekcja wynosi 48 000 litrów (100 × 600 × 0.001 × 0.8).
- Jeśli zapotrzebowanie wynosi 200 litrów dziennie (np. podlewanie ogrodu), roczne zapotrzebowanie to 73 000 litrów.
Zbiornik powinien być dobrany tak, by pokryć zapotrzebowanie podczas okresów bez deszczu. Dla okresu 2-3 tygodni suchego (np. 14 dni × 200 litrów = 2800 litrów), zbiornik 3000 litrów może być minimalnym wyborem, ale dla większych potrzeb, jak regularne podlewanie, 5000 litrów jest bardziej odpowiednie. Oferowane przez nas zbiorniki na deszczówkę (2000-6000 litrów) pasują do dachów o powierzchni 100-200 m² i typowych potrzeb, takich jak podlewanie ogrodu czy mycie samochodu.
Przykładowe wytyczne:
- Dla dachu 100 m²: Zbiornik 2000-3000 litrów, jeśli zapotrzebowanie jest ograniczone.
- Dla dachu 200 m²: Zbiornik 4000-5000 litrów, jeśli podlewanie jest regularne.
Dokładne obliczenia mogą wymagać analizy lokalnych opadów i indywidualnych potrzeb, ale te zakresy są praktyczne dla większości gospodarstw domowych.
Programy wsparcia finansowego w 2025 roku
Program „Moja Woda”, który oferował dotacje do 5000 PLN na instalacje retencyjne, zakończył się w 2024 roku. W 2025 roku nie ma obecnie ogólnokrajowego programu wsparcia, ale warto sprawdzić lokalne granty w gminach. Na przykład, w Chrzanowie można było uzyskać do 3000 PLN na zakup i instalację zbiorników na deszczówkę. Zawsze warto skontaktować się z lokalnym urzędem gminy, aby dowiedzieć się o aktualnych możliwościach.
Publikacje naukowe
Istnieje wiele publikacji naukowych analizujących korzyści z zbierania wody deszczowej w Polsce, szczególnie w kontekście lokalnych warunków klimatycznych i ekonomicznych. Przykłady obejmują:
- Artykuł Edyty Dudkiewicz i Agnieszki Ludwińskiej (2023), który przedstawia analizę ekonomiczną systemów zbierania wody deszczowej w różnych lokalizacjach w Polsce, uwzględniając opady roczne, ceny wody i energii. Badanie pokazuje, że największe korzyści finansowe osiąga się, gdy zapotrzebowanie na wodę deszczową jest w pełni pokrywane przez opady, a ceny wody są znacznie wyższe niż ceny energii.
- Praca Soboty, Burszty-Adamiak i Kowalczyka (2022) omawia możliwości legislacyjne i bariery w zarządzaniu wodami opadowymi w obszarach miejskich w Polsce, wskazując na potrzebę większego wsparcia dla systemów retencyjnych.
- Badanie Słyś, Stec i Dziopaka (2015) analizuje możliwości wykorzystania systemów zbierania wody deszczowej w budynkach mieszkalnych w Polsce, podkreślając ich ekologiczne i ekonomiczne korzyści.
- Praca zbiorowa: Joanna Gwoździej‑Mazur, Piotr Jadwiszczak, Bartosz Kaźmierczak, Karina Kózka, Joanna Struk‑Sokołowska, Katarzyna Wartalska, marcin Wdowikowski (2022) analizuje wpływ zmian klimatycznych na potencjał zbierania wody deszczowej w gospodarstwach domowych, wskazując na konieczność adaptacji do długoterminowych trendów opadowych.
Te publikacje dostarczają solidnych dowodów na to, że zbieranie wody deszczowej jest zarówno opłacalne, jak i ekologicznie uzasadnione, szczególnie w kontekście suszy i ograniczonej dostępności wody w Polsce.
Podsumowanie
Zbieranie wody deszczowej w Polsce jest wspierane przez przepisy prawne, badania naukowe i lokalne programy dotacyjne, co czyni je atrakcyjnym rozwiązaniem dla gospodarstw domowych. Program „Moja Woda” zakończył się w 2024 roku, ale warto szukać lokalnych grantów w gminach. Dla typowego domu, zbiorniki o pojemności 2000-6000 litrów są odpowiednie, co idealnie wpisuje się w naszą ofertę zbiorników na deszczówkę.